Het pand Herengracht 475 maakt onderdeel uit van een bouwblok in de Gouden Bocht en heeft een bijzonder rijk vormgegeven exterieur en interieur. In opdracht van BOEi heeft Lotte Zaaijer in samenwerking met Rachel Halverstad een bouwhistorische verkenning uitgevoerd voor dit pand.
Het pand is tussen 1665 en 1670 gebouwd in opdracht van Denijs Nuyts en naar ontwerp van Cornelis Danckerts. Het ontwerp bestond uit een dubbel woonhuis in het midden, waarvan de voorgevel was voorzien van een omlijste entree en een timpaan, en aan weerszijde daarvan een enkel woonhuis. Het ontwerp is deels uitgevoerd.
Ontwerptekening van Cornelis Danckerts uit 1680 (bron: Grachtenboekje van Cornelis Danckerts uit 1680). Het ontwerp bestaat uit een vijf vensterassen breed woonhuis in het midden en aan weerszijden drie vensterassen brede huizen. De rechter beuk is later samengevoegd met het rechter pand (thans Herengracht 477).
In 1730 wordt Herengracht 475 verkocht aan Petronella van Lennep – De Neufville (1686-1749) die het pand vervolgens ingrijpend heeft verbouwd en gemoderniseerd. Zij bracht in 1731-1732 over de volle breedte van 15 meter de huidige in Lodewijk XIV-stijl uitgevoerde zandstenen beklamping aan tegen de bestaande gevel. In het interieur liet zij in de gang en het trappenhuis een rijk bewerkte versiering in stucwerk aanbrengen. Het stucwerk is in 1736 gemaakt door de bekende beeldhouwer en sierstucwerker Jan van Logteren. De gang is symmetrisch van opzet, de deuren zijn deels echt en deels uitgevoerd als schijndeuren. Het interieur van de grote suite en de rechter zijkamer zijn in die periode ook vernieuwd. In de rechter zijkamer zijn de wandschilderingen uitgevoerd door Isaac de Moucheron (1667-1744). Deze kamer staat nu bekend als de ‘Moucheronkamer’.
Gevelwand van Herengracht 473-477 naar tekening voor het grachtenboek van Caspar Philips, omstreeks 1770. Het ontwerp van Danckarts van Herengracht 471 en 473 is behouden, Herengracht 475 en 477 hebben een 18de eeuwse gevel gekregen. (bron: Van Eeghen, 1968)
Het huis werd in 1792 verkocht aan Jan Gildemeester (1744-1799), hij maakte van de linker voorkamer en grote suite een museum. Deze ruimten heeft hij door Adriaan de Lelie in 1794/1795 laten vastleggen. In 1907 werd het pand gekocht door de Hollandse Sociëteit van Levensverzekeringen en herbestemd tot kantoor. De architect C.B. Posthumus Meyjes heeft het ontwerp gemaakt voor de herinrichting van het pand. Tussen 1964-1966 is het pand gerestaureerd. De ruimten hebben al die tijd hun representatieve functie behouden.
Schilderij van A. de Lelie uit 1794/1795 toont de zaal met Gildemeesters schilderijencollectie. (bron: Rijksmuseum)
De linker voor- en achterkamer werden vanaf 1907 gebruikt als vergaderzaal voor de directie van de Hollandse Sociëteit van Levensverzekeringen (bron: Adriaanse 1967)
Huidige situatie
Opdrachtgever: BOEi
Product: Bouwhistorische verkenning met waardestelling
Status gebouw: Rijksmonument
Periode: maart 2021
